Xuất khẩu gỗ giúp Việt Nam giảm thâm hụt thương mại với Trung Quốc

Trung Quốc là phân khúc quan trọng cho các mặt hàng gỗ của Việt Nam với lượng cầu khổng lồ. Mặt hàng gỗ đã góp phần quan trọng cho Việt Nam giảm mức thâm hụt trong quan hệ giao thương với Trung Quốc…

Chia sẻ tại hội thảo “Thương mại gỗ Việt Nam - Trung Quốc 2012-2014” tổ chức sáng 15/9, ông Tô Xuân Phúc – Đại diện tổ chức Forest Trends cho biết, gỗ và loại thực phẩm chức năng gỗ là một trong một vài mặt hàng quan trọng nhất trong thương mại song phương giữa Việt Nam – Trung Quốc.

Xuất khẩu gỗ sang Trung Quốc liên tục tăng trưởng

Cụ thể, năm 2014, giá trị trị kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam sang Trung Quốc đạt 845,1 triệu USD. Riêng 6 tháng đầu năm 2015, kim ngạch xuất khẩu gỗ từ Việt Nam sang phân khúc Trung Quốc đạt trên 425 triệu USD; cao thứ 2 (sau sắn) trong các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang phân khúc này.

Trong GĐ 2012-2014, tốc độ tăng trưởng về kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam sang Trung Quốc tăng bình quân 11,6%/năm.

Các mặt hàng gỗ xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Trung Quốc bao gồm dăm gỗ, gỗ tròn, gỗ xẻ, vơ nia và đồ gỗ. Trong giai đoạn 2012-2014, giá thành trị kim ngạch xuất khẩu của 5 mặt hàng này chiếm trên 95% trong tổng số giá trị trị xuất khẩu kim ngạch gỗ của Việt Nam sang Trung Quốc.

Dăm gỗ của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc chủ yếu được hưởng dụng làm nguyên liệu đầu vào cho ngành công nghiệp giấy và bột giấy. Trong GĐ 2012-2014, giá trị trị kim ngạch xuất khẩu dăm gỗ của Việt Nam sang Trung Quốc chiếm 70% (năm 2012); 63% (năm 2013) và 60% (năm 2014) trong tổng giá cả trị kim ngạch xuất khẩu gỗ vào phân khúc này.

Gỗ xẻ là mặt hàng xuất khẩu quan trọng thứ 2 (sau dăm gỗ) của Việt Nam sang Trung Quốc. Các mặt hàng trong nhóm này bao gồm palet, gỗ xẻ phôi, gỗ xẻ bán thành phẩm…

Đối với gỗ tròn, đây vẫn là một trong một số mặt hàng quan trọng mà Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc. Trong giai đoạn 2012-2014, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu khoảng 22.000 m3 gỗ tròn sang Trung Quốc, tương đường 39 triệu USD.

Ngoài ra, đồ gỗ cũng nằm tại trong nhóm 5 mặt hàng có giá thành trị xuất khẩu cao nhất sang Trung Quốc. giá cả trị và khối lượng xuất khẩu đồ gỗ từ Việt Nam vào Trung Quốc đã tăng lien tục trong giai đoạn 2012-2014 với tốc độ tăng trưởng bình quân 61,9% về kim ngạch.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng nhập khẩu nhiều loại thực phẩm chức năng gỗ từ Trung Quốc với giá trị trị kim ngạch đạt gần 240 triệu USD năm 2014. Trong 6 tháng đầu năm 2015, kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng gỗ từ Trung Quốc đạt gần 121 triệu USD. Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu bao gồm gỗ dán, ván sợi, ván dăm, vơ nia và đồ gỗ.

có cách nói, trong quan hệ giao thương với Trung Quốc, Việt Nam luôn ở tình trạng thâm hụt thương mại. Nhưng đối với ngành gỗ, Việt Nam vẫn đạt mức cân bằng thặng dư, với mức thặng dư khoảng 600 triệu USD/năm. Mặt hàng gỗ đã góp phần quan trọng cho Việt Nam giảm mức thâm hụt trong quan hệ giao thương với Trung Quốc.

“Trung Quốc là thị trườngtrọng tâm cho các mặt hàng gỗ của Việt Nam với lượng cầu khổng lồ. Lợi thế về địa lý giúp giảm chi phí. Tuy nhiên, thương mại các mặt hàng gỗ giữa 2 quốc gia, đặc biệt trong khâu xuất khẩu đang bộc lộ một số hạn chế căn bản” – ông Phúc nói.

Thứ nhất, hầu hết các thực phẩm chức năng gỗ của Việt Nam đều là loại sản phẩm thô, giá cả trị gia tăng thấp, ứng dụng công nghệ cao trong chế biến thấp, dựa trên lao động giá rẻ. Điều này phản ánh tính không bền vững của ngành gỗ xuất khẩu Việt Nam.

Thứ nhì, trừ gỗ cao su, các mặt hàng gỗ tròn và gỗ xẻ hiện nay Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc có nguồn gốc từ các nước trong Tiểu vùng sông Mê Kong và là một số loại gỗ quý hiếm, khiến Việt Nam có nguy cơ trở thành trạm trung chuyển gỗ.

Điều thứ 3, vẫn còn tình trạng gian lận thương mại của một số doanh nghiệp Việt Nam tham dự xuất khẩu sang phân khúc Trung Quốc. giá xuất khẩu được các tổ chức khai báo với cơ quan Hải quan thấp hơn nhiều so với mức giá trị gỗ nguyên liệu đầu vào thông thường nhằm trốn thuế xuất khẩu; làm méo mó thị trường và gây thất thu cho ngân sách.

Ngành gỗ chưa bị ảnh hưởng bởi phá giá Nhân dân tệ

Trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào quốc tế, thương mại gỗ Việt Nam-Trung Quốc sẽ chịu nhiều tác động. Một trong những hiệp định có ảnh hưởng lớn nhất là Hiệp định hàng hóa ASEAN-Trung Quốc. Theo Hiệp định này, Chính phủ các nước ASEAN và Trung Quốc sẽ áp dụng mức thuế bằng 0 cho nhiều mặt hàng trong nhóm gỗ và loại thực phẩm chức năng gỗ.

Đánh giá thành về việc Chính phủ Trung Quốc phá giá cả Nhân dân tệ hồi đầu tháng 8 vừa qua, ông Phúc cho biết, điều này đang làm biến đổi cấu trúc thương mại song phương không chỉ đối với các mặt hàng gỗ mà còn đối với nhiều mặt hàng khác.

Mặc dù đến hiện giờ tác động của việc phá giá thành đồng Nhân dân tệ đối với ngành gỗ Việt Nam vẫn chưa rõ rang, song việc phá giá thành đồng Nhân dân tệ cũng biểu hiện sự giảm tốc trong phát triển của đất nền kinh tế Trung Quốc và giảm cầu tại phân khúc này đối với các sản phẩm gỗ, đặc biệt là gỗ quý.